Sygnalista to osoba, która bez konsekwencji prawnych identyfikuje wszelkie nieprawidłowości zachodzące w organizacji czy zakładzie pracy, a następnie raportuje to swoim przełożonym. Należy pamiętać, że w przypadku braku reakcji ze strony przełożonych, sygnalista może zgłosić dane nieprawidłowości do organów ścigania. Niekoniecznie więc musi to być pracownik, a na przykład klient czy partner biznesowy.
W przeszłości pojęcie sygnalisty nie było w konkretny sposób ujednolicone pod względem prawa czy kodeksu pracy. Każdy projekt ustawy wymaga poprawek, tak jest również w tym przypadku. 7 lipca 2022 roku na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano trzeci projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z dnia 4 lipca 2022 roku wraz z uzasadnieniem. Najważniejsze zmiany to:
– wydłużenie terminu ustalenia procedury zgłoszeń wewnętrznych i zewnętrznych lub procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych (z 1 miesiąca do 2 miesięcy od dnia w wejście ustawy);
– doprecyzowanie okresu przechowywania danych osobowych przetwarzanych przez podmiot prawny lub organ publiczny (wynosi on 15 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zakończono działania następcze lub zakończono inne postępowania zainicjowane tymi działaniami) oraz Rzecznika Praw Obywatelskich (wynosi on 12 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie do właściwego organu publicznego);
– nie zbieranie danych osobowych zawartych w zgłoszeniu sygnalisty, które nie mają znaczenia dla jego rozpatrywania;
– dokonanie zmiany dotyczącej okresu przechowywania danych osobowych w rejestrze zgłoszeń wewnętrznych (15 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym zakończono działania następcze lub po zakończeniu postępowań zainicjowanych tymi działaniami) oraz zgłoszeń zewnętrznych (wynosi on 12 miesięcy po zakończeniu roku kalendarzowego, w którym przekazano zgłoszenie zewnętrzne do organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych);
– zmodyfikowanie definicji „osoby powiązanej ze zgłaszającym” oraz doprecyzowanie pojęcia „adresu do kontaktu” zgłaszającego;
– wprowadzenie przepisu, który wskazuje, że na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu, że podjęte wobec sygnalisty działania nie są działaniami odwetowymi;
– sprecyzowanie na czym ma polegać dokonanie przez organ publiczny wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego;
– oznaczenie systemu zachęt do korzystania z procedury zgłoszeń wewnętrznych;
-możliwość pozostawienia bez rozpoznania przez Rzecznika Praw Obywatelskich lub organ publiczny zgłoszenia zewnętrznego.
Warto zwrócić uwagę, że zmiany względem poprzednich wersji projektu są nieznaczne, co może wskazywać na fakt, że możemy spodziewać się ostatecznego kształtu ustawy.
Podstawa prawna:
• Projekt z dnia 04 lipca 2022 roku ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa.