Zakaz konkurencji to zobowiązanie się pracownika, że nie podejmie prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy oraz nie będzie świadczyć pracy w ramach stosunku pracy u podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy. Niektóre z zawodów w szczególności narażone są na tego typu praktyki. Przykładem może być chociażby firma spedycyjna w której pracownik zarządza ładunkami i to on pozyskuje kontrahenta dla firmy. W tej branży pracownik z czasem posiada pełne portfolio firm i współpracowników z którymi mógłby ruszyć własną drogą kariery i założyć działalność lub też przejść do firmy konkurencyjnej, która zapewni wyższe prowizje z przeprowadzonych transakcji transportowych. Zwłaszcza w tego typu sytuacjach pracodawca stosuje odrębną umowę lub zapis o zakazie konkurencji.
Do tej pory prowadzenie działalności konkurencyjnej, mimo niezawarcia umowy o zakazie konkurencji w orzecznictwie sądów traktowane było jako naruszenie dobra zakładu pracy i mogło stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę, a nawet przyczynę jej rozwiązania. Po zmianach w kodeksie pracy, jeśli pracownik nie będzie miał zawartej z pracodawcą umowy o zakazie konkurencji, a w tym samym czasie świadczył pracę dla innego pracodawcy, to nie będzie miał z tego tytułu żadnych konsekwencji. Co więcej, nowe przepisy zakładają, że pracodawca nie będzie mógł traktować pracownika gorzej niż innych z powodu podjęcia przez niego innej pracy zarobkowej oraz nie będzie mógł wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę z tego powodu.
Warto zauważyć, że w przypadku naruszenia tego przepisu pracownik będzie miał prawo do uzyskania odszkodowania od pracodawcy. Przepisy wprowadzą oczywistą podstawę, na którą pracownik będzie się mógł powołać w przypadku ewentualnego sporu z pracodawcą.
Należy również wspomnieć, że zgodnie ze zmianami niezgodne z prawem będzie jeśli w umowie o pracę pojawią się zapisy, które będą zabraniać pracownikowi podjęcia innej pracy zarobkowej. Wyjątkiem będzie podpisanie z pracownikiem odrębnej umowy o zakazie konkurencji w trakcie trwania umowy o pracę.
Zmiany, które niewątpliwie będą wyzwaniem dla pracodawców są skutkiem wdrożenia do polskiego porządku prawnego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej.